Geneza
Udokumentowane początki zorganizowanego uprawiania sportu na terenie miejscowości, której początki sięgają I połowy XII w., a Henryk Sienkiewicz pisał o niej na kartach swojej trylogii, datują się na pierwsze lata po II-giej wojnie światowej.
Wtedy to znacjonalizowana przez władzę ludową odlewnia metali półszlachetnych założona przed wojną w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego przez warszawskich inżynierów, zaczęła przyciągać nowych pracowników z terenu całej Polski. Przybywającym do niewielkich Gorzyc z całymi rodzinami inżynierom i metalurgom brakowało jakichkolwiek rozrywek, dlatego w wolnym czasie organizowali sobie gry i zabawy ruchowe. Wśród świeżo upieczonych gorzyczan znajdowali się tacy którzy z kwalifikowanym sportem zetknęli się w wielkich polskich klubach sportowych – m.in. jako byli zawodnicy krakowskiej Wisły i Garbarni. Wśród nich byli m.in. Edward Krowiak, Michał Gara, Aleksander Zawiłła czy Józef Piotrowski. To oni stali się głównymi inicjatorami powstania nieformalnego koła sportowego. Zawiązało się ono przy odlewni w 1949 r. a inicjatywie przewodniczył Tadeusz Wojciechowski. W pierwszych latach funkcjonowania, mimo wsparcia rozwijającego się zakładu, będącego początkowo filią Państwowych Zakładów Lotniczych – Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego (PZL WSK) w Rzeszowie a później samodzielnym przedsiębiorstwem, największym problemem młodej organizacji sportowej był brak jakiejkolwiek bazy sportowej. Dlatego początkowo aktywność koła ograniczała się do ćwiczeń na placach przy blokach mieszkalnych i organizowania meczów towarzyskich z drużynami z sąsiednich miejscowości.
Wielosekcyjna „Stal”
W lipcu 1951 r. koło zostało oficjalnie zarejestrowane zgodnie z panującym w ówczesnej Polsce systemem organizującym działalność sportową. Przyjmując nazwę Koło Sportowe STAL w Gorzycach było lokalną jednostką Okręgowej Rady Zrzeszeń Sportowych „Stal” w Rzeszowie. Będąc wtedy czymś w rodzaju terenowego oddziału gorzycka STAL nie posiadała swojej osobowości prawnej, miała jednak swoje oficjalne władze a pierwszym przewodniczącym koła został Tadeusz Wojciechowski. Zgodnie z obowiązującymi procedurami Koło Sportowe STAL miało swojego patrona w postaci gorzyckiego zakładu. Dlatego w pierwszych władzach zasiadał dyrektor WSK Karol Pawliński. Dzięki jego aktywnej postawie STAL od początku miała szanse na stabilny rozwój. I rzeczywiście w latach 50-tych w kole funkcjonowało wiele sekcji sportowych choć działały one dopóty, dopóki pasjonaci uprawiali daną dyscyplinę. Po zakończeniu przez nich sportowej przygody sekcje zamierały. Tak było z kolarstwem prowadzonym przez Edwarda Szewczyka zwycięzcę wyścigu dookoła ziemi rzeszowskiej, szachami upowszechnianymi przez dyrektora szkoły podstawowej Emila Hrycana (rozgrywki ligi województwa rzeszowskiego), szermierką trenowaną przez Stanisława Hołubę (Franciszek Ostrowski – mistrz województwa rzeszowskiego w szabli), strzelectwem reprezentowanym przez Stanisława Jakubowskiego i Józefa Piotrowskiego czy wreszcie lekkoatletyką, w której trenerzy Topolewicz i Mikołajczyk doprowadzili Krystynę Trzcińską do wicemistrzostwa Polski w sprintach. Prym jednak w Gorzycach od zawsze wiodła piłka nożna. Pierwszym opiekunem piłkarzy w rozgrywkach powiatowych był wspomniany wyżej Emil Hrycan. Po reorganizacji rozgrywek w 1953 r. trenerem został stalowowolanin Stanisław Opoka i wywalczył ze swoimi podopiecznymi I-sze miejsce w klasie C oraz awans. Po nim przez dwa lata (1954-55) w klasie B drużynę prowadził Stanisław Malczyk. Zwiększające się aspiracje sportowe społeczności gorzyckiej wymusiły na działaczach decyzję o budowie stadionu sportowego. Bowiem do jego otwarcia 22 lipca 1956r. piłkarze rozgrywali swoje mecze na boisku znajdującym się w miejscu dzisiejszych hal produkcyjnych. Stadion, który powstał w obecnej lokalizacji, posiadał bieżnię lekkoatletyczną i trybunę na ok. 600 widzów a został wybudowany w czynie społecznym przy wsparciu zakładu patronackiego. Co ciekawe ziemię pod budowę stadionu przekazali w darowiźnie mieszkańcy Gorzyc. Na nowym stadionie i pod wodzą nowego trenera Kazimierza Kwiatkowskiego poziom sportowy podniósł się na tyle, że STAL po wygraniu kampanii w 1956 r. wdrapała się na czwarty poziom piłkarskich rozgrywek w Polsce, czyli do A-klasy. Głównymi autorami tego sukcesu na boisku byli wspominany już Edward Krowiak a obok niego m.in. Tadeusz i Władysław Czerwonkowie, Tadeusz Bartosik, Jan Tutak, Tadeusz Gospodarczyk, Zygmunt Łukasiewicz, Zbigniew Gierczak, Jerzy Karczmarz, Zygfryd Lidzbarski, Jan Rosowicz, Andrzej Rusin, Eugeniusz Kowalik, Stanisław Nowak, Włodzimierz Zieliński, Bolesław Jura, Mieczysław Miazga i Franciszek Ostrowski.
Klub sportowy
W 1957 roku, inaugurującym grę w klasie A, w wyniku tzw. odwilży gomułkowskiej zreformowany został cały system zarządzania kulturą fizyczną w Polsce. Zlikwidowane zostały zrzeszenia sportowe dotychczas zorganizowane wokół branż przemysłowych i związków zawodowych. Ciekawostką jest to, że nazwy wielu klubów sportowych używane do dziś wywodzą się z ówczesnego, centralnie zarządzanego systemu (drużyny podlegające pod sektor wojskowy: „Legia”, milicyjny „Gwardia”, szkolny „Zryw”, wydobywczy „Górnik”, komunalny „Ogniwo”, spożywczy i spółdzielczy „Spójnia”, metalurgiczny „Stal”, etc.). W miejsce zrzeszeń przywrócono model z autonomicznymi klubami sportowymi, które działały w ramach ogólnokrajowych związków sportowych. W ślad za tymi decyzjami władze koła STAL postanowiły przekształcić je w klub sportowy posiadający swoją osobowość prawną. Zamiar powzięty przez działaczy STALI na zebraniu 5 lutego 1957r. zatwierdziło prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej na posiedzeniu 6 kwietnia tegoż roku. Tak oto pod numerem 1447 wpisany został do rejestru stowarzyszeń i związków Zakładowy Klub Sportowy STAL Gorzyce. Od tamtej pory klub posiada swoje godło (litera S wpisana w koło zębate), barwy (biało-niebieskie) i sztandar. Pierwszym prezesem KS STAL Gorzyce został Wojciech Gołębiowski. Razem z nim w zarządzie zasiedli m.in. protoplaści STALI sprzed niemal 10 lat – Edward Krowiak, Michał Gara, Józef Piotrowski oraz pierwszy prezes zlikwidowanego koła sportowego – Tadeusz Wojciechowski.
Lata 60-te
Od zakończenia II wojny światowej do roku 1960 rozgrywki piłkarskie w Polsce odbywały się na wzór rozgrywek w Związku Radzieckim – w systemie wiosna-jesień. I tak we wspomnianym roku 1960 klasa A, w której grali piłkarze STALI, inaugurowała swoje rozgrywki dwa razy. Pierwszy sezon trwał od marca do sierpnia a STAL zdobyła wicemistrzostwo, drugi rozpoczął się we wrześniu a zakończył w czerwcu 1961 r. STAL uplasowała się w środku stawki na 6. miejscu. Przygoda z A klasą trwała nieprzerwanie do kampanii 1963/64. Na przestrzeni tych ośmiu sezonów drużyną opiekowali się kolejno: Kazimierz Kwiatkowski, Marian Foryszewski, Władysław Niebylski, Władysław Lamozik i Zbigniew Chmielewski (vel. Chmielarski). STAL rozgrywała swoje mecze z drużynami całego ówczesnego województwa rzeszowskiego. Boiskowymi przeciwnikami bywali w poszczególnych sezonach m.in. Polna i Polonia Przemyśl, Sparta później Orzeł Przeworsk, Sparta Leżajsk, JKS Jarosław, Unia Sarzyna, Walter Rzeszów, Stal Łańcut, Stal Sanok, Start Rymanów, Nafta Jedlicze, Unia Nowa Sarzyna, Siarka Tarnobrzeg, Stal Nowa Dęba. Gorzyccy piłkarze zajmowali bezpieczne pozycje w środku tabeli gwarantujące utrzymanie na czwartym poziomie rozgrywek piłkarskich w kraju. Niestety już sezon 1962/63 zwiastował obniżenie poziomu sportowego – wtedy to walka o utrzymanie trwała do ostatniego mecz sezonu (7-1 z Orłem Rudnik). Ale już kolejna kampania nie była tak udana. W sezonie 1963/64 w silnej, bo połączonej z dwóch grup, A klasie 16 drużyn walczyło o jedenaście pozycji gwarantujących utrzymanie. STAL w tym boju poległa zajmując przedostatnie miejsce w tabeli.
Cóż z tego, że boje STALOWCÓW w kolejnych sezonach były w przeważającej większości zwycięskie, skoro pozwalały zajmować na koniec sezonu zazwyczaj jedynie 3 miejsce w tabeli. A to nie uprawniało do upragnionego przez gorzyckie środowisko powrotu do A klasy. Wydawało się, że STAL zadomowiła się na dobre w klasie B. Najpierw w grupie rzeszowskiej a później tarnobrzeskiej, gdzie rozgrywała mecze z takimi drużynami jak Gryf Mielec, Włókniarz Skopanie, Energetyk Stalowa Wola, San Rozwadów, LZS Mokrzyszów, Kolbuszowianka Kolbuszowa czy rezerwy Stali Stalowa Wola, Siarki Tarnobrzeg i Zenitu Nisko. W międzyczasie prowadzenie drużyny przejął jeden z założycieli STALI i wieloletni jej piłkarz Edward Krowiak szkolący wcześniej drużynę juniorów. Nie przyniosło to niestety spodziewanego efektu. Rezerwowy zespół pałętał się przez ten czas gdzieś w ogonie klasy C. Duże nadzieje wiązano z kampanią 1968/69. Klasa B spadła wtedy o szczebel niżej w hierarchii piłkarskich rozgrywek w związku z utworzeniem ligi okręgowej (między III ligą a klasą A), Krowiaka na stanowisku trenera zamienił pochodzący z Dzierżoniowa Zbigniew Ostrowski a drużynie przyszło potykać się głównie z drużynami LZS – m.in. Wola Rzeczycka, Wola Mielecka, Chmielów, Majdan Królewski, Żabno, Racławice czy Wólka Tanewska. Mimo tego STALOWCY dali się wyprzedzić w walce o awans Stali Nowa Dęba i rezerwom Siarki. Ta sytuacja mocno podrażniła coraz większe ambicje rozrastającej się gorzyckiej społeczności. W odpowiedzi na apel klubowych działaczy większa część załogi WSK Gorzyce zapisała się do klubu odprowadzając miesięczne składki. Drużyna została wzmocniona nowymi zawodnikami. Przed sezonem zespół wyjechał na zgrupowanie do Rudnika nad Sanem a zimą do Węgierskiej Górki k. Żywca. Zadbano o każdy szczegół. Przyniosło to spodziewane efekty w postaci powrotu do A klasy. STAL zakończyła sezon 1969/70 na pierwszym miejscu w tabeli z 40-ma (na 44 możliwych) punktami i bilansem bramkowym 105-24, po drodze odnosząc m.in. rekordowe zwycięstwo z Gryfem II Mielec 13-0.
Rozwój
Od końca lat 60-tych Gorzyce jako miejscowość zaczęły się bardzo szybko rozwijać. Wiązało się to oczywiście z rozbudową i unowocześnianiem zakładu WSK „Delta” Gorzyce. Rozrastało się osiedle, w szybkim tempie powstawały nowe bloki, hotel robotniczy, internat dla stażystów, przybywało mieszkańców. O wzroście znaczenia Gorzyc najlepiej niech świadczy fakt, że od 1972 r. stały się one siedzibą gminy. Razem z tym wszystkim rosły również ambicje i aspiracje klubu sportowego STAL.
Jeszcze przed inauguracją rozgrywek A klasy podjęto decyzję o rozbudowie obiektów klubowych. W marcu 1970 r. powstał społeczny komitet budowy zrzeszający przedstawicieli władz zakładu, partii, związków zawodowych i klubu.
Pierwsze dwa sezony piłkarzy w A klasie przyniosły miejsca w środku stawki – ósme na 14 zespołów. Różnica polegała na tym, że do sezonu 1971/72 piłkarze przystąpili z nowym trenerem (Stanisław Wesołowski z Częstochowy) i nowo otwartą trybuną na swoim obiekcie (22 lipca 1971). Na inaugurację tej kampanii STAL pokonała rezerwy Czuwaju Przemyśl 2-1 po bramkach Zbigniewa Grzywacza i Kazimierza Korczaka. Błysnęli za to formą juniorzy. Trenowani przez Edwarda Krowiaka wygrali A klasę, ale przegrany baraż z Polną Przemyśl pozbawił ich awansu do Okręgówki. Był to jednak jasny sygnał, że w klubie pojawia się coraz więcej talentów sportowych i należy rozwijać szkolenie młodzieży. Między innymi dlatego w rzeszowskich Nowinach pojawiały się ogłoszenia o naborze na nauczycieli w gorzyckim technikum dla magistrów wychowania fizycznego, którzy mogliby prowadzić zajęcia w klubie.
W klubie, równolegle do piłki nożnej, próbowano rozwijać inne dyscypliny sportowe. W latach 1968-1972 istniała sekcja tenisa stołowego. W pierwszej połowie lat 70-tych szkolono również dziewczęta w piłce ręcznej. Niestety w jednym jak i drugim przypadku brak odpowiednich warunków (hala sportowa) oraz wykwalifikowanej kadry trenerskiej doprowadził do likwidacji sekcji. Podobnie zresztą było z gimnastyką sportową, która krótko funkcjonowała od października 1974 r. pod kierunkiem Andrzeja Hajdy. Poważniej udało się jedynie zaistnieć piłkarzom ręcznym – drużynie opartej w głównej mierze na uczniach Zespołu Szkół Technicznych przy WSK. Być może pomogło w tym oddanie do użytku asfaltowego podkładu pod gumoasfaltowe boisko do piłki ręcznej. Inwestycji nigdy nie udało się niestety dokończyć.
Jego inauguracja nastąpiła wraz otwarciem pawilonu sportowego 22 lipca 1972r. Tak oto wypełniła się rola wspomnianego wcześniej społecznego komitetu budowy.